مردان ایرانی پس از رسیدن به ۱۸ سالگی مشمول خدمت سربازی می‌شوند و برای گرفتن پاسپورت باید کارت پایان خدمت خود را تسلیم کنند، اما در برخی موارد نیازی به کارت پایان خدمت نیست
(۱) مردانی که هنوز به سن مشمولیت نرسیده اند می‌توانند بدون نیاز به اخذ مجوز از کشور خارج شوند
(۲) دانشجویان یا طلاب نیز می توانند با ارائه گواهی اشتغال به تحصیل بدون نیاز به مجوز از کشور خارج شوند، در نظر داشته باشید که دریافت گذرنامه تنها برای آن دسته از افراد مشمولی امکان پذیر است که غیبت نکرده و برای اعزام اعلام آمادگی کرده‌اند
این دسته از افراد همواره می توانند با گذاشتن وثیقه خروج از کشور، بدون کارت پایان خدمت از کشور خارج شوند
بدون غیبت و بدون داشتن کارت پایان خدمت و به واسطه گواهی اشتغال به تحصیل یا معافیت پزشکی از سازمان نظام وظیفه می‌توانید با گذاشتن وثیقه از کشور خارج شوید، تامین وثیقه به شما اجازه می‌دهد بدون مشکل گذرنامه دریافت کنید
قبل از تقاضا برای خروج از کشور بدون کارت پایان خدمت در یکی از بانک های داخلی حساب باز کنید سپس با مشخص کردن هدف سفر، وثیقه را به حساب واریز کنید، بانک موردنظر مبلغ واریزی را به عنوان وثیقه تا زمان بازگشت شما به کشور مسدود می‌کند و پس از بازگشت به ایران طی ۴۸ ساعت وثیقه به حساب شما بازگردانده می‌شود، توجه داشته باشید که باید مبلغ وثیقه را استعلام بگیرید تا رقم درستی را به حساب واریز کنید
میزان وثیقه با توجه به نوع سفر سیاحتی، زیارتی، علمی و غیره متفاوت خواهد بود
سفرهای زیارتی مانند سفر به مکه، سوریه و کربلا و سفرهای سیاحتی شامل سفر به کشورهای خارجی با هدف سیاحت و تفریح می‌شود
مدت زمان خروج از کشور برای مقالات و کنفرانس‌های علمی برای تمامی مقاطع تحصیلی، حداکثر ۳۰ روز است؛
مدت زمان خروج از کشور برای شرکت در کارگاه‌ها و دوره‌های آموزشی برای تمامی مقاطع تحصیلی، حداکثر ۴۵ روز است
حداکثر مدت زمان سفرهای سیاحی و زیارتی ۲۰ روز است
اگر بدون کارت پایان خدمت قصد دارید در یک کشور خارجی ادامه تحصیل دهید ابتدا نباید غیبت داشته باشید، در ادامه نیز باید وثیقه تعیین‌شده را به حساب بانکی واریز کنید، به این ترتیب دانشجویان مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا برای استفاده از فرصت های مطالعاتی می توانند از کشور خارج شوند
در نظر داشته باشید که قوانین مربوط به خروج به قصد تحصیل برای مشمولان نظام وظیفه هر سال دستخوش تغییر می‌شود، بنابراین باید اطلاعات به روز را از سازمان نظام وظیفه جویا شوید
ابتدا باید گواهی اشتغال به تحصیل و وثیقه خروج از کشور بدون کارت پایان خدمت را آماده کنید، سپس این مدارک را به سازمان وظیفه عمومی مستقر در دانشگاه یا شهر محل سکونت خود تحویل دهید، یگان خدمتی مسئول صدور مجور خروج از کشور است و نه سازمان وظیفه عمومی کشور
پس از ارائه گواهی، سازمان موردنظر اقدامات لازم را در راستای صدور مجوز خروج از کشور به پلیس ناجا گذرنامه ارسال می‌کند، این روند بدون نیاز به حضور مشمولان انجام می‌شود و پس از اتمام مراحل گذرنامه برای متقاضی صادر یا تمدید می‌شود، بازه زمانی مجاز برای خروج از کشور بدون کارت پایان خدمت به متقاضی اطلاع داده می‌شود، در این مدت باید مقدمات سفر را مهیا و در زمان مقرر به کشور بازگردید تا مشکلی برایتان به وجود نیاید
پس از دریافت گذرنامه، در مرحله بعدی باید قوانین کشور موردنظر برای اعطای ویزا را مطالعه کنید، لازم به ذکر است برای سفر به کشورهایی مانند ترکیه و ارمنستان به ویزا نیاز ندارید و کافی است بلیط هواپیما یا قطار را برای مقصد موردنظر رزرو کنید و مهیای سفر شوید
پس از بازگشت از سفر باید به سازمان نظام وظیفه مراجعه کنید و وثیقه را پس بگیرید و برای این منظور باید مدارک شناسایی و گذرنامه را به همراه داشته باشید، اگر در بازه زمانی مشخص شده به کشور باز نگردید یا در مراجعه به سازمان وظیفه تاخیر داشته باشید به مدت ۶ شش ماه تا یکسال اجازه خروج از کشور را نخواهید داشت
به منظور دریافت گذرنامه بدون داشتن کارت پایان خدمت باید مدارک زیر را آماده کنید:
پس از تهیه مدارک به یکی از دفاتر پلیس + ۱۰ نزدیک محل سکونت خود مراجعه و کد سخا را دریافت کنید، در ادامه باید وارد سامانه اینترنتی سازمان نظام وظیفه شوید و کد ملی خود را وارد کنید و در این مرحله به کد سخا که در مرحله قبل دریافت کرده‌اید نیاز دارید
در ادامه باید جزئیات درخواست، سفر، نوع سفر، نام مرکز علمی، مقصد را وارد و مبلغ وثیقه را واریز کنید سپس ۲۴ تا ۴۸ ساعت منتظر دریافت تاییدیه باشید، در آخر متقاضی می‌تواند با پرداخت وثیقه، دریافت ویزا و خرید بلیط راهی سفر شود
