آزمایش های خون کبد برای شناسایی ناهنجاری های کبدی مانند التهاب، آسیب به کبد یا بیماری های کبدی از جمله وجود سنگ کیسه صفرا به کار می روند
این آزمایش ها برای نشان دادن نشانه های ناهنجاری هایی همچون التهاب و آسیب به سلول های کبد طراحی شده اند.
آزمایش های خون که بیشتر برای تشخیص بیماری های کبد استفاده می شوند، شامل آنزیم های آلانین آمینوترانسفراز (ALT) و آسپارتات آمینوترانسفراز (AST) هستند
افرادی که سطح AST و ALT آن ها کمی تا متوسط بالا رفته است، ممکن است علائمی نداشته باشند یا فقط علائم خفیف عمومی مانند موارد زیر را تجربه کنند:
ابتدا باید تاکید کنیم واحد های اندازه گیری هر آزمایشگاه بسته به نوع آن ممکن است با اندکی تفاوت از اعداد زیر باشد، در هر برگه آزمایش حدود استاندارد عنوان شده است
تفسیر نتایج بالا بودن AST و ALT باید بر اساس ارزیابی کامل بالینی هر فرد انجام شود و به همین دلیل بهتر است توسط پزشکان متخصص در زمینه بیماری های کبدی و عضلانی انجام شود
چه بیماری ها و داروهایی باعث افزایش آنزیم های کبدی می شوند؟
علل مختلفی برای سطوح غیرطبیعی AST و ALT وجود دارند، از جمله سموم و بیماری های خودایمنی
بسیاری از داروها می توانند باعث افزایش سطح AST و ALT در خون شوند و برخی از داروها مانند استامینوفن (تیلنول) می توانند آسیب های شدیدی به کبد وارد کنند
آمینوترانسفرازها آنزیم هایی هستند (پروتئین هایی که به تسریع واکنش های شیمیایی در بدن کمک می کنند) که عمدتاً در کبد و همچنین در سایر بافت ها مانند عضلات یافت می شوند
این آنزیم ها بخشی از فرآیندهای متابولیکی طبیعی در کبد هستند و وظیفه انتقال آمینواسیدها (ترکیباتی که پروتئین ها را تشکیل می دهند) از یک مولکول به مولکول دیگر را بر عهده دارند
ALT پیش تر با نام سرم گلوتامیک پیروویک ترانس آمیناز (SGPT) و AST با نام سرم گلوتامیک اگزالواستیک ترانس آمیناز (SGOT) شناخته می شدند
علائم افزایش خفیف تا متوسط آنزیم های کبدی ممکن است از نداشتن علائم تا علائم عمومی زیر متغیر باشد:
افزایش خفیف تا متوسط آنزیم های کبدی شایع است و اغلب به صورت غیرمنتظره در آزمایش های خون معمول در افراد سالم مشاهده می شود
سطوح طبیعی AST و ALT
مقادیر طبیعی AST و ALT ممکن است کمی بسته به مقادیر مرجع هر آزمایشگاه متفاوت باش
. به طور معمول، بازه طبیعی AST بین ۱۰ تا ۴۰ واحد در لیتر و ALT بین ۷ تا ۵۶ واحد در لیتر گزارش می شود
افزایش های خفیف به طور کلی ۲ تا ۳ برابر بالاتر از بازه طبیعی در نظر گرفته می شوند
در برخی شرایط، این آنزیم ها ممکن است به شدت افزایش یافته و به هزاران واحد برسند.
سطوح بالا (افزایش یافته) AST و ALT
سطوح بالای آنزیم های کبدی معمولاً نشانه ای از آسیب یا جراحت کبد است.
این سطوح ممکن است به طور حاد (کوتاه مدت) افزایش یابند که نشان دهنده آسیب ناگهانی به کبد است، یا به طور مزمن (بلند مدت) افزایش داشته باشند که به معنی آسیب مداوم به کبد است.
علاوه بر مدت زمان افزایش، سطح غیرطبیعی این آنزیم ها نیز اهمیت دارد.
در برخی شرایط، این افزایش خفیف است و نشان دهنده جراحت یا التهاب خفیف کبد می باشد.
در موارد دیگر، این آنزیم ها ممکن است به شدت افزایش یابند، حتی تا ۱۰ تا ۲۰ برابر مقادیر طبیعی، که نشان دهنده آسیب جدی به کبد است.
علاوه بر علل رایج، دلایل کمتر شایعی نیز برای افزایش غیرطبیعی سطح آنزیم های کبدی وجود دارند که شامل موارد زیر می شوند:
مهم ترین قدم در ارزیابی بیماران با سطوح غیرطبیعی آنزیم های کبدی، گرفتن تاریخچه پزشکی کامل و انجام معاینه پزشکی جامع است
این شامل بررسی تمام داروهای بیمار (چه نسخه ای، چه بدون نسخه و چه داروهای گیاهی) می شود
علاوه بر این، سوالات مهم دیگری شامل موارد زیر باید بررسی شود:
علاوه بر آزمایش های کبدی (ترانس آمینازها)، آزمایش های دیگری ارزیابی عملکرد کبد انجام می شود، از جمله:
غربالگری برای هپاتیت ویروسی نیز به طور معمول انجام می شود تا وجود عفونت های فعال (حاد یا مزمن) بررسی شود یا ایمنی بدن نسبت به این ویروس ها از طریق عفونت های قبلی یا واکسیناسیون ارزیابی شود.
در بسیاری از موارد، پزشک ممکن است سونوگرافی از کبد و مجاری صفراوی را برای ارزیابی ساختار کبد و وجود احتمالی سنگ های صفراوی که ممکن است موجب بیماری کبدی شده باشند، درخواست کند
آزمایش های کبدی بسته به میزان، مدت زمان و علت ناهنجاری نظارت می شوند.
به عنوان مثال، در فردی که مبتلا به هپاتیت B یا C مزمن (طولانی مدت) است، متخصص کبد (هپاتولوژیست) ممکن است هر ۳ تا ۶ ماه یک بار این سطوح را بررسی کند تا اطمینان حاصل شود که آنزیم ها افزایش پیدا نمی کنند.
از سوی دیگر، اگر فرد سالمی به دلیل اوردوز تیلنول (استامینوفن) در بیمارستان بستری شده باشد، باید به دقت تحت نظارت قرار گیرد و سطوح ALT و AST ممکن است چند بار در روز اندازه گیری شوند تا روند آن ها پیگیری شود و درمان به درستی هدایت شود.
سایر آزمایش های خونی کبد برای اندازه گیری سطوح غیرطبیعی آنزیم ها
چندین آنزیم دیگر در کبد عملکردهای مهمی دارند، اما بسیاری از آن ها به طور معمول در آزمایش های خونی اندازه گیری نمی شوند.
یکی از آنزیم هایی که به طور معمول همراه با ترانس آمینازها گزارش می شود، آلکالین فسفاتاز است که بخشی از آزمایش متابولیک خون است.
این آنزیم معمولاً در دیواره مجاری صفراوی داخل و خارج کبد قرار دارد (ساختارهای لوله ای شکلی در داخل کبد که سلول های کبد را به هم متصل می کنند و در نهایت به مجرای صفراوی متصل به کیسه صفرا منتهی می شوند).
افزایش این آنزیم ممکن است نشان دهنده آسیب یا التهاب به این مجاری باشد و شایع ترین علل افزایش آلکالین فسفاتاز شامل انسداد کیسه صفرا و برخی داروها است
آنزیم های کبدی دیگری نیز وجود دارند مانند لاکتات دهیدروژناز (LDH)، گلوتامات دهیدروژناز، و گاما-گلوتامیل ترانس پپتیداز (GGT) که کمتر در آزمایش های بالینی اندازه گیری می شوند.
سطوح ALT و AST از نمونه خون مستقیماً در آزمایشگاه اندازه گیری می شوند
نتایج معمولاً طی چند ساعت تا چند روز آماده می شود و به پزشک معالج گزارش داده می شود.
