بهترین مواد غذایی برای سلامت کلیه ها کدامند؟ مواد غذایی مفید و سالم برای کلیه ها و رژیم غذایی مناسب و مضر را می خوانید
هنگامی که غذا میخورید، بدن مواد مغذی مورد نیاز را جذب میکند سپس مواد حاصل از متابولیسم این مواد غذایی از طریق خون به کلیهها منتقل میشود، کلیهها خون را فیلتر کرده و در نهایت مواد دفعی از طریق ادرار دفع میشوند اما در حالتی که فرد به بیماری یا نارسایی کلیوی مبتلا باشد، برخی از این مواد در بدن تجمع پیدا کرده و به بدن آسیب میرسانند
به طور کلی، خوردن مقدار زیادی میوه، سبزیجات و مقادیر متوسط پروتئین، هم زمان با انجام ورزش منظم و کنترل بیماریهای زمینه ای مانند فشار خون و… بهترین راه برای حفظ سلامت کلیهها محسوب میشوند، در مورد افراد بیمار نیز رعایت رژیم غذایی باعث کاهش سرعت پیشرفت بیماری میشود
رژیم غذایی کلیوی رژیمی است که فشار و بار کاری کلیهها را کاهش میدهد، که اساس این رژیم محدود کردن نمک و پروتئین دریافتی است
این رژیم غذایی برای افرادی طراحی شده که در مراحل پیشرفته بیماری کلیوی قرار داشته و نیاز به دیالیز دارند
متخصص تغذیه، سوزان مایر، در این مقاله به ما میگوید کدام مواد غذایی برای بیماریهای کلیوی مفید هستند و از کدام مواد غذایی باید اجتناب کرد
سالم ترین رژیم غذایی سلامت کلیه ها
بیماری کلیوی یک بیماری پیشرونده است که با گذشت زمان بدتر میشود. دکتر مایر میگوید: شما ناگهان دچار نارسایی کلیه نمیشوید بلکه کلیهها به مرور زمان از کار میافتند بنابراین برای اینکه این زمان را (عمر کلیهها را) تا حد ممکن طولانی کنید، باید رژیم غذایی خود را تنظیم کنید تا عملکرد کلیهتان حفظ شود
یک رژیم کلیوی اغلب با یک رژیم غذایی دیابتی یا قلبی همراه میشود تا به مدیریت سطح قند خون، فشار خون و کاهش کلسترول نیز کمک کند زیرا نارسایی کلیوی اغلب در کنار سایر بیماریها مانند دیابت و بیماریهای قلبی رخ میدهد
متخصص تغذیه میتواند به شما در هماهنگ کردن یک رژیم غذایی کمک کند تا به بهترین نتایج دست یابید، تمرکز اصلی در رژیم غذایی کلیوی، بر روی به حداقل رساندن وعده های غذایی و کاهش کالری دریافتی است
دکتر مایر میگوید: بطور مثال شما باید به جای خوردن سه تکه گوشت در یک وعده غذایی، یکی بخورید و به جای ۷ عدد تخم مرغ در هفته، دو یا سه عدد مصرف کنید
رژیم غذایی بیماران کلیوی عمدتا روی حذف مواد غذایی که به کلیهها فشار وارد میکنند، تمرکز دارد اما برخی مواد غذایی مانند سبزیجات، میوه ها و مواد پروتئینی، بخصوص در دوزهای کم، برای سلامتی کلیهها بسیار مفید هستند و نمیتوان آنها را از رژیم غذایی حذف کرد. مهمترین این مواد غذایی عبارت اند از:
فلفل دلمه قرمز منبع خوبی از چند ویتامین، آنتی اکسیدان و فیبر است، این نوع فلفل پتاسیم، فسفر و سدیم کمی دارد، بنابراین میتوانید حتی در مراحل پیشرفته بیماری کلیوی، به خوردن آن ادامه دهید
مقدار مناسب روزانه فلفل دلمه قرمز، نیم فنجان در روز است که هم میتوان آن را با گوشت، ماکارونی، کاسرول میل کرد هم بصورت صورت خام در سالاد مرغ، الویه یا سالاد ماکارونی سرد یا به عنوان میان وعده استفاده کرد
توتها دارای کالری و میزان سدیم، فسفر و پتاسیم کم اما مقادیر فیبر بالایی هستند، همچنین توتها دارای خواص آنتی اکسیدانی و ضد التهابی نیز میباشند
دکتر مایر پیشنهاد میکند روزی نیم فنجان از توتها را در رژیم غذایی خود بگنجانید
این مقدار را میتوان به عنوان میان وعده، به عنوان بخشی از سالاد و… استفاده کرد یا برای درست کردن پنکیک و اسموتی بهکار برد
دکتر مایر میگوید: ماهیها منابع خوبی از پروتئین با کیفیت هستند و مقادیر اسیدهای چرب امگا ۳ آنها نیز بالاست که به آنها خاصیت ضد التهابی میدهد
مقادیر پتاسیم و فسفر ماهیهایی مانند سالمون، ساردین، ماهی تن و… متوسط است و به طور طبیعی سدیم کمی دارند. بنابراین دکتر مایر خوردن ماهی را دو تا سه بار در هفته در وعده های ۲ تا ۳ اونسی پیشنهاد میکند
مواد غذایی مضر و مفید برای کلیه ها
درصورت ابتلا به بیماری کلیوی، باید میزان سدیم، پتاسیم و فسفر رژیم غذایی خود را به طور دقیق کنترل کنید
در این قسمت مقاله مهمترین مواد غذایی که برای سلامت کلیه باید از خوردن آنها اجتناب کرد، آورده شده است
سدیم یک ماده معدنی است که در نمک خوراکی یافت میشود، این ماده از اولین موادی است که در رژیم بیماران کلیوی کاهش مییابد زیرا مستقیماً بر توانایی بدن برای احتباس آب تأثیر میگذارد
دکتر مایر توضیح میدهد: هرچه مایعات بیشتری در بدن وجود داشته باشد، قلب برای حرکت دادن آن در بدن، باید بیشتر کار کند و کلیهها نیز باید برای فیلتراسیون این حجم مایع اضافی سختتر کار کنند بنابراین کاهش سدیم (نمک) یک ابزار مهم در کنترل میزان مایعات بدن است
● بعد از آماده شدن غذا به آن نمک اضافه کنید
● نمک روی سفره نیاورید
● خواندن برچسب مواد غذایی را یاد بگیرید، از مصرف غذاهایی که بیش از ۳۰۰ میلیگرم سدیم در هر وعده دارند اجتناب کنید
● از مصرف ژامبون، بیکن، سوسیس، هات داگ، ناگت مرغ و غذاهای کنسروی خودداری کنید
● از نمک دریا استفاده نکنید
● گوشتهای منجمد و بستهبندی شده خریداری نکنید. این مورد شامل مرغ، بوقلمون، استیک، کباب لقمه و برگر نیز میشود
وقتی کلیهها به درستی کار نمیکنند، پتاسیم در خون تجمع مییابد. این امر منجر به تغییرات ضربان قلب شده و حتی میتواند باعث افزایش احتمال حمله قلبی نیز شود
پتاسیم عمدتا در میوه ها و سبزیجات و همچنین در شیر و گوشت یافت میشود بنابراین باید در رژیم کلیوی از مصرف برخی از این مواد اجتناب کرده یا میزان مصرف آنها را محدود کنید. این مواد غذایی عبارت اند از:
● خربزه، طالبی و گرمک
● موز
● پرتقال
● آووکادو
● آلو
● گوجه فرنگی، سس گوجه و رب
● لوبیا
● کدو و کدو حلوایی
● سبزی پخته شده، اسفناج و کلم پیچ
● کلم بروکلی و کلم بروکسل
● آجیل و کره بادام زمینی
● غلات سبوس دار و گرانولا
● چغندر و…
میوه های کنسرو شده معمولاً مقادیر بیشتری پتاسیم نسبت به میوه های تازه دارند، بنابراین قبل از خوردن کمپوت حتما باید آب آن را دور بریزید
برای مصرف سیب زمینی بهتر است ابتدا پوست آن را بگیرید سپس به قطعات کوچک برش دهید و چند ساعت در مقدار زیادی آب قرار دهید
قبل از پختن آنها نیز ابتدا آب خیس خورده را دور بریزید، اگر قصد دارید سیب زمینی را به صورت آب پز مصرف کنید، بعد از پختن نیز آب سیب زمینی را دور بریزید
فسفر یکی دیگر از مواد معدنی است که وقتی کلیهها به درستی کار نمیکنند در خون انباشته می شود، هنگامی که این اتفاق میافتد، جذب کلسیم نیز مختل می شود و کلسیم از استخوان ها خارج شده و در پوست یا رگ های خونی رسوب می کند در نتیجه فرد به بیماری های استخوان مانند استئوپورز و… مبتلا می شود
دکتر مایر میگوید: فسفر معمولاً آخرین ماده معدنی است که ما در بیماران کلیوی با آن دچار مشکل میشویم یعنی فقط زمانی که بیمار به مرحله دیالیز میرسد، نیاز به محدود کردن فسفر است زیرا کلیهها دیگر نمیتوانند به طور موثر این ماده معدنی را فیلتر کنند
غذاهای لبنی منبع اصلی فسفر هستند، بنابراین باید مصرف شیر را به یک فنجان در روز محدود کنید، اگر ماست یا پنیر هم مصرف میکنید، فقط باید به اندازه یک فنجان ماست یا ۱/۵ اونس پنیر در روز باشد، نان سفید و کراکرهای کم نمک تهیه شده با آرد سفید، حاوی فسفر کمتری نسبت به نان سبوسدار هستند
نوشابه های گازدار نیز حاوی فسفر هستند بنابراین باید از نوشیدن کوکا کولا، دلستر، چای، آبجو و… اجتناب کنید
مصرف برخی از مواد غذایی نیز باید به یک وعده در هفته محدود شود، مانند:
● نان سبوس دار
● غلات
● بلغور جو
● گرانولا
دکتر مایر میگوید: کلیهها به گونهای طراحی شدهاند که تا پایان عمر به خوبی کار کنند اما در افراد مبتلا به نارسایی کلیه که عمر کلیه آنها زودتر به پایان میرسد
رعایت رژیم غذایی میتواند نقش بسیار موثری در افزایش طول عمر کلیهها داشته باشد
۷
۲
