یکی از ویژگی های عجیب و متمایز انسان نسبت به سایر موجودات این است که برای هر چیزی دنبال مفهوم و معنایی می گردد
دوست دارد هرچه را که رخ می دهد، با منطق خود توضیح دهد و اگر نتواند چیزی یا اتفاقی را توصیف کند دچار وحشتی عمیق می شود و این خود نوعی تعریف برای ترس می باشد.
گرچه این مفهوم سازی ها و ایجاد روابط منطقی، کمک بسیاری به پیشرفت در انواع زمینه های مختلف کرده است، اما کمی هم جایگاه احساس را به عقب رانده است.
با این حال هنوز یک چیز است که از چنگ عقل گریخته و لگام منطق به آن نرسیده است و آن چیزی جز عشق نمی باشد، از افلاطون تا دانته، از دانته تا حافظ و سعدی و نیما و … همه و همه خواستند که بر این عشق تعریفی پیدا کنند.
دانته عشق را تصویری منطقی از آن چیزی که می پسندیم می داند و حافظ نماد شراب را برای عشق بکار می رود؛ اما نیما عشق را لطیف و در کنار منطق، قوه ای جدا تلقی می کند و سر آخر شاملو عشق را در قالب سروده خود پیاده می کند، در قالب شعر سپید
شاید بتوانیم تعریف شاملو از عشق را دقیق ترین و کامل ترین تعریف دانست چرا که اصلا تعریفی از عشق ارائه نداده، بلکه آن را به شکل یک جسم و قالب در آورده و شمایلی برای آن طراحی کرده است، درست مانند یک انسان.
ما دقیقا نمی توانیم مفهوم انسان را تعریف کنیم اما همه ما انسان را می شناسیم و جایگاهی برای این واژه در ذهن خود داریم. برای روشن شدن بحث بهتر است رویکرد شعر کلاسیک، شعر نو و شعر سپید در قبال عشق را با یکدیگر مقایسه کنیم.
شعر کلاسیک دارای قالب های خاص و منطقی برای خود می باشد. جای قافیه ها مشخص و از عروض خاصی پیروی می کند. درست مانند این که خط کشی دقیقی برای شاعر تعریف شده باشد.
از این رو اشعار عاشقانه در این نوع از شعر، در حقیقت تلاشی برای منطقی جلوه دادن عشق و به تعریف در آوردن چیزی است که عملا تعریف ناشدنی است. شعر نو اما با تغییر در عروض و قالب بندی سعی کرد جای را برای جولان مفهوم عشق بازتر کند.
گرچه این اتفاق به خوبی رخ داد اما باز وجود مفاهیم قالب بندی و نیاز به داشتن عروض همچنان دست و پای اشعار عاشقانه را می بندد؛ اما شاملو با تعریف قالب شعر سپید سعی کرد نوعی دیگر به این مفهوم نگاه کند.
شاملو با حذف عروض و قافیه از شعر و تنها بسنده کردن به وزن و آهنگ تکلف را از دست و پای شعر و شاعر برداشت و این اتفاق هرچه بیشتر رنگ عقل و منطق را در شعر کم کرد. هرچه حضور منطق در شعر کمتر باشد، حضور قلب و احساس در آن بیشتر است.
این حضور احساس، نه در کلام که در خود قالب شعری جریان دارد و همین باعث می شود که عشق از محدوده کلام فراتر برود و خود را در هیبتی زیبا برای ما نمایان کند. از این رو می توان شعر سپید را عاشقانه ترین شعر ادبیات فارسی و شاید جهان دانست.
به وجود آمدن شعر سپید، ادبیات فارسی را وارد یک جریان جدید کرد، جریانی که هم اکنون نیز نمی توان مشخص کرد که به کدام سو در حرکت است. این جریان خارج از هر منطق و عقلی پیش می رود، از این رو می توان هر چیز خوب و بدی را از آن انتظار داشت.
فی المثل ظهور کسانی که خود را به سبب سرودن چند شعر به سبک سپید، شاعرانی بزرگ می دانند و امروز ادبیات دلی خون از این فرزندان ناخلف دارد، موید همین نکته است.
وقتی که شعر به شکل منطقی جایگاه خود را داشت و هر کسی نمی توانست عروض و قافیه را درست درک کند و مفاهیم خود را در قالب آن بیان کند، ادبیات روزگار خود را به سلامت می گذارند، اما کم شدن رنگ منطق، شعر را به جولانگاهی عجیب و شلوغ تبدیل کرد.
این در ظاهر یک لطمه بزرگ به پیکره ادبیات محسوب می شود، اما اگر بخواهیم دقیق تر نگاه کنیم، این ادبیات است که دین خود را به عشق می پردازد و اکنون متحمل دردی شیرین از سوی عشق است.
عشق در هر نوع تعریفی که باشد، از منطقی ترین تا احساسی ترین تعریف، دردی عظیم و لطمه ای بزرگ با خود به همراه دارد که به نوعی بهای عشق محسوب می شود. از این روست که می گوییم شعر سپید، بهترین تعریف را از عشق ساخته و این تعریف به قدری درست و واقعی است که آن لطمات و صدمات را نیز عینی کرده است؛ اما تنها ادبیات است که باید این دین را پرداخت کند و ما به عنوان مخاطب از این صدمات باید دور بمانیم؛ بنابراین کار سخت اینجاست که بتوانیم اشعاری درست پیدا کنیم
به خصوص این که در فضای مجازی هرجایی را که نگاه میکنیم، هر کسی ادعای یک شاعر گمنام را دارد. متاسفانه در سالهای اخیر پای این سری از دوستان به کتاب های چاپی نیز رسیده است و دنیای واقعی را نیز بی نصیب نگذاشته اند.
شیرینی شعر سپید، به خصوص عاشقانه های آن نمی گذارد به راحتی از این قالب شعری بگذریم؛ بنابراین چه باید کرد؟
راستش را بخواهید نمی توان به طور دقیق آدرس جای خاصی را داد و مدعی شد که در آنجا تماما می توانید اشعار سپید در حد عالی را پیدا کنید. همانطور که گفتیم این قالب شعری با خود احساس بالایی دارد و کمتر می توان از روی منطق برای آن تصمیم گرفت.
با این حال سایت های مختلفی چون سایت کتابچین وجود دارند که می توان به ادعاهای آن ها مبنی بر معتبر بودن، اعتماد کرد و بر اساس این اعتماد انواع مختلف ادبیات و شعر، به خصوص شعر سپید واقعی را پیدا کرد.
در نهایت می توان گفت اگر دنبال دیدن واقعیت عشق هستید، شعر سپید منتظر شماست تا شما را با خود به ورطه عجیب و هیجان انگیز عشق بکشاند.
عشق زیبا و بی تکلف همچون شعر سپید | سایت فتوکده