زندگینامه ابوریحان بیرونی خلاصه و کوتاه با ناگفته ها

خلاصه زندگینامه ابوریحان بیرونی

ابوریحان بیرونی متولد ۱۴ شهریور ۳۵۲ در سرزمین خوارزم، دانشمند بود

او پدر علم انسان شناسی، زمین سنجی، بنیان گذار علومی چون مکانیک، اخترشناسی، علوم روانشناسی، ریاضیدان و تاریخدان زمان خود می باشد

این دانشمند برجسته، متعلق به قرن چهارم (تولد ۳۶۲ هجری قمری) و پنجم (مرگ ۴۴۰ هجری قمری) هجری قمری است

خانواده و اصالت

«ابوریحان محمد بن احمد بیرونی» در روستایی بنام «بیرون» از توابع شهر کاث از سرزمین خوارزم متولد شد به همین دلیل او را ابوریحان بیرونی نامیدند

این شهر باستانی در بین کشور ازبکستان و ترکمنستان امروزی بود که آن زمان جز قلمرو ساسانیان فارسی زبان ایرانی اداره می شد

پدرش، ابوجعفر احمد بن علی اندیجانی، اخترشناس دربار خوارزم شاه در رصدخانه گرگانج بود و مادرش، مهرانه، پیشه مامایی داشت

دوران کودکی ابوریحان بیرونی

ابوریحان در دوران کودکی پدرش را از دست داد و به همراه مادرش تنها زندگی می کرد

از همان دوران کودکی نزد ریاضیدان و ستاره شناس مشهور عراقی «ابونصر منصور» به فراگیری علوم مختلف مشغول شد

همزمان نیز فراگیری علوم دینی در زمینه فقه و الهیات اسلامی به زبان عربی را دنبال می کرد

جهش از ۱۷ سالگی

در ۱۷ سالگی شروع فعالیت های جدی او در اخترشناسی بود او در این سن با مشاهده بیشترین ارتفاع خورشید، عرض جغرافیای شهر کاث را بدست آورد

سپس تا قبل از سن ۲۲ سالگی شروع به تحقیق و نگارش کتابی تحت عنوان نقشه کشی کرد که در آن به بررسی نقشه های جغرافیایی و ترسیم نیم کره زمین پرداخت

عکس و زندگینامه کوتاه ابوریحان بیرونی

ارتباط ابوریحان بیرونی و ابن سینا

ابوریحان بیرونی در این دوره از زندگی اش با ابن سینای نوجوان که تنها ۷ سال از او کوچک تر بود مکاتبه و تبادل نظر داشت

برخی نامه هایشان در ربط با فلسفه طبیعی ارسطو و فلسفه مشاء باقی مانده است

شروع سفر ابوریحان بیرونی

بیست و پنج ساله بود که با وقوع درگیری بین دو دودمان بزرگ خوارزم مجبور شد به صورت عجله ای از شهر خوارزم خارج شود

گفته شده او به دلیل درگیری و فوریت در ترک شهر، بسیاری از پژوهش هایش را نتوانست با خود خارج کند

او به سمت بخارا پایتخت دودمان ایرانی «آل سامان» که سنی مذهب بودند حرکت کرد سپس به دیدار «منصور قانی بن نوح ثانی سامان» زمامدار شهر رفت و به خدمت او در دربار درآمد

بعدا ها «منصور ثانی»را به عنوان اولین امیر حامی خود ستود

حرکت به سمت ری

مدتی بعد از خراسان به ری و طبرستان (مازندران کنونی) و جرجان که شهری نزدیک گنبد قابوس امروزی بود برای فراگیر و تحقیق علوم مختلف سفر کرد

او در این منطقه نیز توانست وارد دربار امیر قابوس شود

نگارش کتاب

در زمان حضور خود در شهر جرجان مدتی در کنار پادشاه دانش دوستی «قابوس بن وشمگیر» که خود شاعر و خوشنویس بود به سر برد

در آنجا کتاب «آثارالباقیه» را در ۲۸ سالگی نوشت و در زمان پدیده ماه گرفتی آن زمان در گرگان نظاره گر این رخداد علمی بود

قابوس بن وشمگیر ابوریحان را به وزیر علوم دربار دعوت کرد اما او نپذیرفت و چند سال بعد به خوارزم سرزمین مادری اش بازگشت

عکس و بیوگرافی ابوریحان بیرونی

حمله غزنویان و اسارت

در نخستین سال های قرن پنم هجری سلطان محمود غزنوی، خوارزم را تصرف کرد

سلطان محمود سپس دستور داد چند دانشمند از جمله ابوریحان به شهر غزنه (شهری در مرکز شرقی افغانستان) مرکز دربار بروند (بسیاری از اسارت و اجبار او در این دوره سخن گفتند)

بیرونی به غزنه رفت و تا پایان عمر در دستگاه غزنویان ماندگار شد

در کنار سلطان محمود

ابوریحان چند بار سفرهای کوتاهی به وطن خود خوارزم کرد

او در بیشتر جنگ های سلطان محمود غزنوی در هند همراه وی بود مقصود ابوریحان بیرونی از این سفرها آشنایی با فرهنگ ملت هند بود

بیرونی سیزده سال در هند به پژوهش پرداخت و زبان سانسکریت یعنی زبان قدیم و مقدس هندیان را فرا گرفت

همچنین اثر پرارزش خود کتاب «تحقیق ماللهند» در این مقطع زمانی تألیف کرد

رابطه با سلطان محمود

رابطه ابوریحان بیرونی با محمود غزنوی سلطان متعصب و کشور گشا خوب نبوده چراکه تیزهوشی و دانایی و حقیقت دوستی بیرونی سلطان محمود را خشمگین می کرد

پس از مرگ سلطانمحمود، بیرونی کتاب «قانون مسعودی» را به نام پسر او مسعود غزنوی تألیف کرد

بیرونی هدیه سلطان مسعود را که سه بار شتر سکه نقره بود نپذیرفت و به او نوشت که که کتاب را به خاطر خدمت به دانش و گسترش آن نوشته است، نه پول

تایید حرکت زمین به دور خورشید

بیرونی در کتاب قانون مسعودی بسیاری از عقیده های گذشتگان را درباره نجوم بررسی کرد و حرکت زمین به دور خورشید را امکان پذیر دانست

بر این اساس محیط کره زمین را اندازه گیری کرد و نشان داد که پدیده هایی مانند شب و روز را با فرض حرکت زمین به دور خورشید، می توان توضیح داد

او نخستین دانشمند مشرق زمین است که درباره حرکت زمین به دور خورشید سخن گفته است

استخراج و وزن فلزها

پژوهش درباره خاصیت روش استخراج و وزن مخصوص فلزها و سنگ های گرانبها از کارهای برجسته این دانشمند است

بیرونی برای به دست آوردن وزن مخصوص فلزها و سنگهای گرانبها از دستگاه هایی که بسیار استادانه ساخته شده بودند استفاده می کرد

بدست اوردن شعاع زمین

بیرونی همچنین مقاله هایی در مورد زمین پیمایی و جغرافی ارایه داد

او شیوه های اندازه گیری زمین و فاصله های روی آن را از طریق مثلث بندی معرفی نمود

وی توانست شعاع زمین را ۶۳۳۹٫۶ ارزیابی کرد که این اندازه تا قرن دهم در کشورهای غربی بدست آورده نشده بود

تقویم و راه شیری

بیرونی چندین رساله نیز در مورد دستگاه ستارخ شناسی اسطرلاب نوشته و به شرح و توصیف تقویم ماشینی پرداخته است

او مشاهدات جالبی در مورد سرعت نور به انجام رساند و اظهار داشت که سرعت نور در مقایسه با سرعت صوت بسیار زیادتر است

او از کهکشان راه شیری به عنوان ” مجموعه ای از اجزاء بیشمار طبیعت ستارگان سحابی ” یاد کرد

تالیف بیش از ۱۴۶ کتاب

گفته می شود که ابوریحان بیرونی مولف بیش از ۱۴۶ کتاب بود که بیش از ۹۰ تای آن ها مربوط به ستاره شناسی، ریاضی و ریاضیات زمین شناسی است

مجله ابوریحان بیرونی در ایران

اختراع در فیزیک

وی اپیکتوگرام یعنی چگال سنج (ابزاری برای سنجش وزن مخصوص در فیزیک) را اختراع نمود که با آن وزن مخصوص چیزها تعیین می شود

تنها کتاب فارسی ابوریحان بیرونی

بیرونی یک کتاب هم به زبان فارسی به نام «التفهیم » نوشته است

در این کتاب برای همه اصطلاح های نجومی که در آن زمان به زبانی عربی بود برابرهای فارسی آورده است

با نوشتن این کتاب راه را برای به کار گرفتن واژه ها و اصطلاح های علمی در زبان فارسی باز کرد

داستان نویسی

بیرونی در زمینه ادبیات و نقد علمی نیز استاد بود، برخی از آثار محمدبن زکریای رازی دانشمند و پزشک ایرانی را بررسی و نقد کرد

شش داستان نوشته است که یکی از آنها افسانه عاشقانه وامق و عذرا بوده است این شش داستان که ریشه های هندی و ایرانی داشته اند امروز در دست نیستند

علایق ابوریحان بیرونی

بیرونی به مطالعه پدیده های قابل مشاهده در طبیعت و همچنین در وجود انسان گرایش بسیاری داشت

در بین علوم مختلف ، علاقمند به آنالیز ریاضی بود و در این زمینه استعداد زیادی داشت

تمبر ابوریحان بیرونی

زبان ها

وی به زبان خوارزمی، زبان فارسی، زبان عربی و زبان سانسکریت مسلط بود و با زبان یونانی باستان، عبری توراتی و زبان سریانی آشنایی داشت

میراث ها

• فیلمی از زندگی ابوریحان به نام ابوریحان بیرونی در سال ۱۹۷۴ در اتحاد جماهیر شوروی ساخته شده است
• دانشگاه البیرونی واقع در شهر کوهستان در ولایت کاپیسای افغانستان، دهانه ای در ماه به نام بیرونی و سیارکی به نام ۹۹۳۶ بیرونی به افتخار او نامیده شده اند
• یکی از جزیره های جزایر شتلند جنوبی در جنوبگان نیز بیرونی نام دارد
• یکی از پردیس های وابسته به دانشگاه تهران واقع در پاکدشت و رصدخانه ای در شیراز وابسته به دانشگاه شیراز نیز ابوریحان بیرونی نام دارند
• یکی از بزرگ ترین تولیدکنندگان داروهای انسانی و دامی در ایران نیز داروسازی ابوریحان نام دارد

ازدواج

بسیاری از جنبه های زندگی شخصی او، از جمله خانواده و ازدواج، ناشناخته باقی مانده است و پژوهشگران احتمال می دهند او ازدواج نکرده است

بیرونی خود نیز بیشتر به علم و تحقیق علاقه‌ مند بوده و ممکن است زندگی شخصی او تحت تأثیر این تمایل قرار گرفته باشد

مرگ ابوریحان بیرونی

ابوریحان بیرونی در سال های آغازین فرمانروایی جانشین «مودود»در تاریخ دوم رجب المرجب سال ۴۴۰ هجری قمری مصادف با ۲۲ آذر ۴۲۷ خورشیدی در ۷۸ سالگی درگذشت

فراگیری دانش در آخرین لحظه عمر

ابوالحسن علی بن عیسی، فقیه نام داری که در لحظه های پایانی بر بالین او بود، نوشته است

آن گاه که نفس در سینه او به شماره افتاد، بر بالین او حاضر آمدم و در آن حال از من پرسشی فقهی پرسید گفتم اکنون چه جای این پرسش است؟

گفت ای مرد کدام یک از این دو کار بهتر است، این مسأله را بدانم و بمیرم یا نادانسته از دنیا بروم؟ و من آن مسأله را بازگفتم و فراگرفت و از نزد وی بازگشتم

هنوز بخشی از راه را نپیموده بودم که شیون از خانه او برخاست

محل دفن ابوریحان بیرونی در افغانستان

آرامگاه ابوریحان بیرونی

در حال حاضر قبر ابوریحان بیرونی درمنطقه موسوم به باغ بهلول در جنوب شرقی شهر غزنی افغانستان واقع شده است

متاسفانه بدلایل بی توجهی کشور افغانستان قبر او به ویرانه ای تبدیل شده است و هیچ توجهی به این دانشمند نامی ایران و اسلامی ندارند

کتاب های ابوریحان بیرونی

تحقیق ماللهند: موضوع این کتاب مذهب و عادات و رسوم هندوان و نیز گزارشی از سفر به هند است

قانون مسعودی: کتابی است در نجوم و تقویم شامل یازده بخش؛ در این کتاب بخش هایی مربوط به مثلثات کروی و نیز زمین و ابعاد آن و خورشید و ماه و سیارات موجود است

التفهیم لاوایل صناعة التنجیم: این کتاب نیز در نجوم و به فارسی نوشته شده است و برای مدت چند قرن متن کتاب درسی برای تعلیم ریاضیات و نجوم بوده است

الجماهر فی معرفة الجواهر: موضوع کتاب معرفی مواد معدنی و مخصوصاً جواهرات مختلف است ابوریحان در این کتاب فلزات را بررسی کرده و نوشته است

الصیدنة فی الطب: این کتاب دربارهٔ داروهای گیاهی و خواص و طرز تهیه آن ها نوشته شده است

آثار الباقیه عن القرون الخالیه (اثرهای مانده از قرن های گذشته): ابوریحان در این کتاب مبدأ تاریخ ها و گاه شماری اقوام مختلف را مورد بحث و بررسی قرار داده است

استیعاب الوجوه الممکنة فی صنعة الاصطرلاب: در باب ارائهٔ روش های مختلف ساخت انواع اسطرلاب است

مجسمه ابوریحان در دفتر سازمان ملل

دولت جمهوری اسلامی ایران در تیر ۱۳۸۸ مجسمه ای به شکل چهارتاقی که ترکیبی از سبک های معماری و تزئینات هخامنشی و اسلامی در آن دیده می شود را به دفتر سازمان ملل متحد در وین هدیه داد که در محوطه آن در سمت راست ورودی اصلی قرار داده شده است

در این چهارتاقی مجسمه هایی از چهار دانشمند ایرانی خیام، ابوریحان بیرونی، زکریا رازی و ابوعلی سینا قرار دارد

تحقیق در مورد ابوریحان بیرونی

دیگر اکتشافات ابوریحان بیرونی

• قاعده تسطیح کره و ترسیم نقشه های جغرافیایی
• خاصیت فیزیک الماس و زمرد
• جزر و مد رودها و نهرها
• امکان خلأ
• کیفیت و چگونگی ساختن عسل توسط زنبور عسل
• رصد خسوف و کسوف
• تحقیق در تاسیس دولتِ ساسانیان
• اطلاعات دقیق و کشف سلسلهٔ هخامنشیان
• تصاعیف خانه های شطرنج
• ساختن کره جغرافیایی
• ساختن آلات و افزارهای رصدی همانند سه میله، شاغول…
• طرح نظریاتی درباره وجودِ قاره آمریکا
• قاعده یافتن سمتِ قبله و ساختن محراب مساجد