چرا آسمان آبی است توضیحات علمی و ساده از علت رنگ آبی آسمان زمین و عکس رنگ آسمان دیگر سیارات منظومه شمسی را می خوانید
آسمان آبی و زیبا از همان ابتدای تاریخ همواره مورد توجه دانشمندان ، نقاشان و شاعران بوده است احتمالا شما نیز با خود فکر کرده اید که چرا آسمان به رنگ آبی است ؟
ولی تابحال احتمال می دادی که آسمانآابی نیست و شاید این ما هستیم آنرا آبی می بینیم !
اگر به عکس های فضایی نگاه کنید متوجه می شوید که آسمان سیاه است ولی عوامل متعددی دست هم دادند تا آسمان را به این رنگ مشاهده کنیم
نورخشید در چشم ما به رنگ سفید یا طلایی است اما در واقع از ترکیب هفت رنگ قرمز ، آبی ، سبز ، زرد ، بنفش ، نارنجی و نیلی تشکیل شده است
این رنگ ها دارای طول موج و انرژی های متفاوتی هستند که با کاهش طول موج میزان پراکندگیشان در آسمان نیز افزایش میابد
نور خورشید هنگام عبور از جو زمین در اثر برخورد با ترکیبی از ذرات ، گرد و غبار مولکول های جو ، دچار پراکندگی نور میشود
از آنجایی که میزان پراکندگی رنگ بنفش بیشتر از سایر رنگ هاست در نتیجه در اثر پدیده پراکندگی نور ما باید آسمان را بنفش ببینم نه آبی !
اما از آن جهت که رنگ بنفش توسط اتمسفر جذب می شود ما دومین رنگ (آبی) که طول موج کمتری دارد را با چشممان می بینیم
تمامی رنگ ها ، منظره ها ، تصاویر و … توسط چشم انسان شناسایی میشوند و گیرنده های نوری در چشم سه دسته هستند : گیرنده های سبز ، آبی و قرمز
گیرنده هایی مربوط به درک و تشخیص رنگ آبی از سایر گیرنده های رنگی حساس تر هستند ؛ این امر باعث میشود رنگ آبی سریعتر ، راحت تر و بهتر دیده شود
در نتیجه عامل دوم آبی دیدن آسمان چشم انسان است که باعث میشود آسمان به رنگ بنفش نباشد
احتمالا متوجه رنگ های زیبا و خیره کننده خورشید هنگام غروب و طلوع آفتاب شده اید
بسیاری از این رنگ ها بر خلاف مطالب ذکر شده در بالا قرمز و نارنجی هستند اما علت چیست ؟ چرا ما در این حالت غروب را با این رنگ می بینیم
هنگام غروب ، خورشید به طرف افق حرکت میکند یعنی نور مجبور است لایه ضخیم تر و بیشتری را طی کند در نتیجه نورها طول موج بلندتری را ساطع میکنند
در این حالت رنگ قرمز بیشتر قابل تشخیص است و دیگر آبی یا بنقش در کار نیست ، به عبارتی میتوان گفت رنگ آسمان بازی نور ها با اتمسفر و ساختار چشم است
شاید این سوال نیز ذهنتان را درگیر کند اگر سایر سیارات و اجرام آسمانی نیز ساکنینی داشتند ، آنها آسمان را به چه رنگ میدیدند ؟
بی شک ماه زینت بخش شب های آسمان ماست اما از خود ماه آسمان تاریک و سیاه است
از انجایی که ماه فاقد جو (ناچیز) بوده در نتیجه پدیده پراکندگی نور در آن رخ نمیدهد ، ما نه تنها در ماه آسمان را تاریک می بینیم بلکه ماه بی صدا و بدون باد هم است
این سیاره اولین و نزدیک ترین سیاره به خورشید است و علاوه بر اتمسفر ناچیز بخاطر نزدیک به خورشید به جهنمی سوزان شباهت دارد
آسمان از سطح این سیاره به رنگ سیاه دیده میشود و در واقع میتوان ستاره ها را مشاهده کرد اما به علت نزدیکی زیاد به خورشید اینکار عملا برای انسان دشوار است
خورشید به شدت در آسمان این سیاره در حال درخشش است و طبیعتا انتظار میرود که اندازه اش بزرگتر از آنچه ما در سطح زمین میبینیم مشاهده شود
زهره دومین سیاره منظومه شمسی است و درست است که نسبت به عطارد در فاصله دورتری از خورشید قرار گزفته اما همچنان دارای دمای بالایی است
اتlسفر بسیار زخیم این سیاره باعث شده مشاهده خورشید در طول روز و مشاهده ستاره ها در آسمان شب عملا غیر ممکن شود
اتمسفر ضخیم و ترکیبات سازنده سیاره و همچنین ابرها باعث میشود آسمان به رنگ قرمز و نارنجی مشاهده شود
مریخ بعد از زمین چهارمین سیاره منظومه شمسی ، دارای جوی نازکی است یعنی پدیده شکست نور نیز به نحوی در آن رخ میدهد اما کاملا برعکس زمین اتفاق می افتد
یعنی هرچه خورشید به سمت بالاتر حرکت میکند آسمان به رنگ نارنجی – قرمز کمرنگ در می آید و هنگام طلوع و غروب آفتاب آسمان به رنگ آبی کم رنگ قابل مشاهده است
این غول گازی پنجمین سیاره منظومه شمسی ماست و دارای ترکیبات غلیظی از گرد و غبار است و طوفان های شدیدی در آن رخ میدهد
هرچه عمیق تر به جو این سیاره وارد شوید خورشید و آسمان کمتر قابل مشاهده میشود و اگر نیز مشاهده شود به رنگ های قهوه ای و قرمز است
زحل یکی دیگر از غول های گازی منظومه ماست که در سطوح بالا تر آسمان به رنگ آبی قابل مشاهده است اما در لایه های درونی و عمیق تر به رنگ زرد در می آید
تغییرات فصلی و تغییر زاویه خورشید ممکن است باعث شود بعضی وقت ها آسمان به رنگ سبز نیز مشاهده شود
اورانوس هفتمین سیاره منظومه شمسی است و باتوجه به رنگ آبی اتمسفرش ، احتمال داده می شود آسمانش به رنگ آبی روشن و یا به رنگ یخی به چشم ما باشد
نپتون هشتیمن سیاره منظومه شمسی است و به علت فاصله زیادش با خورشید نور کمی دریافت میکند
آسمان از این سیاره نیز همانند اورانوس به رنگ آبی دیده میشود ، لازم به ذکر است که در آسمان این سیاره قمر تریتون به شدت جلب توجه میکند
با توجه به تعریف ناسا از سیاره ، دیگر پلوتو به عنوان سیاره شناخته نمیشود بلکه در دسته سیارات کوتوله جای دارد اما این واقعیت که هنوز بخشی از منظومه شمسی است ، قابل تغییر نیست
اتمسفر پلوتو بسیار نازک است و آسمان از سطح آن به رنگ سیاه دیده میشود و بی شک تماشا ستاره ها از سطح آن تجربه ای بی نظیر خواهد بود
مشاهدات اخیر نشان داده است که جو آن باعث میشود آسمان کمی به رنگ آبی نیز مایل باشد
پلوتو در مقایسه با سایر سیاره ها بیشترین فاصله را از خورشید دارد پس بی شک خورشید در اندازه بسیار کوچک از سطح آن قابل مشاهده است
فراموش نکنید که این اطلاعات از تصاویر گرفته شده توسط ماهواره ها و فضاپیما ها به دست آمده است
شاید ساختار چشم ساکنین فرضی این سیارات بر اثر تکامل رنگ هایی کاملا متفاوت تر را مشاهده کنند و یا أصلا رنگ برای آنها مفهومی نداشته باشد
۷ 
۱ 
منوچهر صالح
۲۳ اسفند ۱۳۹۹
مطالب کاملا علمی و آموزنده و شیرین بود من لذت بردم