مرگبارترین بیماری های واگیردار جهان و معرفی بدترین پاندمی (اپیدمی) در طول تاریخ بشریت از طاعون ها تا کرونا را می خوانید
بر اساس تعریف سازمان جهانی بهداشت پاندمی به معنای همه گیری یک ویروس جدید در سراسر جهان است که افراد زیادی را تحت تاثیر خود قرار میدهد
پاندمی کرونا که امروزه با آن مواجه هستیم اولین و آخرین آن نخواهد بود ، ویروس ها و بیماری های کشنده معمولا از حیوانات شروع میشود و انسان ها را نیز درگیر میکند
در این لیست ده مورد از بدترین و مرگبارترین پاندمی های طول تاریخ بشریت را با هم بررسی خواهیم کرد
سازمان جهانی بهداشت بحران ویروس کرونا را به عنوان یکی از پاندمی های بزرگ تاریخ اعلام کرد که تا امروز حدود چهار میلیون نفر را به کام مرگ کشانده و در بیش از ۱۸۸ کشور هنوز وجود دارد
خواستگاه آن شهر ووهان در چین بوده و علائم رایج آن شامل تب، سرفه خشک و خستگی و علائم نادر آن شامل ورم، سردرد، از بین رفتن حس چشایی و بویایی، گلودرد، اسهال، بثورات پوستی و تغییر رنگ انگشتان میباشد
همچنین افراد ناقل ممکن است بدون علامت باشند و منجر به آلوده شدن دیگر نیز بشوند ، ین ویروس به مدت سه ساعت در هوا فعال میماند
افراد مبتلا اغلب بدون درمان خاصی بهبود پیدا میکنند اما افراد مسن و دارای بیماری های خاص مانند بیماری های قلبی عروقی، بیماری های تنفسی، دیابت و سرطان ممکن است دچار مشکلات جدی شوند
شستن دست ها و استفاده از مواد ضدعفونی کننده و ماسک و لمس نکردن صورت از ابتلا به این ویروس جلوگیری میکنند
این ویروس توانایی انتقال فرد به فرد را نیز دارد ؛ برای مثال شخص ناقل هنگام عطسه، سرفه یا صحبت از طریق بزاق دهان خود میتواند میلیارد ها ویروس را به شخص رو به رو انتقال دهد
دوره ی نهفتگی این بیماری ۱ تا ۱۴ روز است اما بطور معمول ۵ روز طول میکشد ؛ بهترین روش جلوگیری از این بیماری همان روش های فیزیکی ذکر شده است
● علائم: تب، لرز، درد، قطع بویایی و چشایی
● مناطق تحت تاثیر: سراسر جهان
● مدت زمان: ۲۰۱۹ تا کنون
● دلیل ایجاد این پاندمی: ویروس کرونا
آنفولانزای روسی که آنفولانزای آسیاتیک نیز نامیده میشود یکی از بدترین انواع همه گیر ویروس آنفولانزا بود که اولین مورد ابتلا به آن در روسیه ثبت شد اما به دلیل رشد سریع جمعیت در قرن ۱۹ به سرعت به قاره های دیگر رسید
ویروس آنفلوانزای A زیرگروه H3N8 باعث به وجود آمدن این بیماری شد ، دوره ی نهفتگی آن یک تا چهار روز بوده و علائم آن عبارت اند از تب، سردرد و سرماخوردگی .
این بیماری طی نوامبر یا دسامبر ۱۸۸۹ از کشورهای شرقی به اروپا رسید و جان بیش از یک میلیون نفر را گرفت که کودکان دارای بیماری های قلبی و سایر بیماری ها مزمن بیشتر در خطر بودند
دانشمندان سالها تلاش کردند تا این ویروس که مسئول اپیدمی های ۱۸۸۹-۱۸۹۰ ، ۱۸۹۸-۱۹۹۹ و ۱۹۱۸ بود را شناسایی کنند
● علائم: تب، سرماخوردگی و سردرد
● مناطق تحت تاثیر: ترکستان، گرینلند و کانادا
● مدت زمان: یک سال (۱۸۸۹ – ۱۸۹۰)
● دلیل ایجاد این پاندمی: H3N8
این پاندمی یکی از بدترین هفت شیوع وبا در جهان بود که از هند آغاز شد و در نقاط دیگر جهان از جمله آسیا، آمریکای شمالی، اروپا و آفریقا گسترش یافت
در سال ۱۸۵۴ این شیوع جان ۲۳ هزار نفر را در انگلیس گرفت که تقریبا ۱۰ هزار نفر از این آمار تنها متعلق به لندن بود
باکتری ای به نام ویبریو این بیماری عفونی را ایجاد میکرد و با مصرف آب و مواد غذایی آلوده تقریبا ۱۲ ساعت تا ۵ روز طول میکشید تا علائم آن آشکار شود
این بیماری هم کودکان و هم بزرگسالان را تحت تاثیر قرار میدهد و درصورت عدم درمان ظرف چند ساعت باعث مرگ میشود
تقریبا ۸۰ درصد مبتلایان علائم خاصی از خود بروز نمیدهند و در موارد شدید علائمی همچون اسهال حاد آبکی، استفراغ و گرفتگی عضلات پا دیده میشود که کم آبی بدن، شوک عفونی و حتی مرگ را به دنبال خواهند داشت
امروزه این بیماری از طریق آنتی بیوتیک ها درمان میشود و واکسن وبا میتواند ایمنی ۶۵ درصدی را نسبت به این بیماری ایجاد کند
پزشک انگلیسی طبق بررسی های خود آب آلوده را دلیل انتقال این بیماری دانست. پس از این کشف ابتلا به این بیماری بسیار کاهش یافت و با کمک واکسن و نظارت های بهداشتی کم کم محو شد
● علائم: استفراغ، سردی پوست، اسهال و گرفتگی عضلات
● مناطق تحت تاثیر: آسیا، آفریقا، اروپا و آمریکای شمالی
● مدت زمان: ۱۴ سال (۱۸۶۰-۱۸۶۰)
● علت ایجاد این پاندمی: باکتری ویبریو وبا
آبله نیز یکی از بدترین بدترین پاندمی های تاریخ است که فقط از طریق انسان انتقال پیدا می کرده و از هر ده نفر سه نفر را مبتلا و باعث ایجاد زخم هایی روی بدن آنها میشد
ویروس آبله که ویروس واریولا نیز خوانده میشود از طریق کاوشگران اروپایی وارد کشورهای دیگر شد
این بیماری در مکزیک و ایالات متحده بیشترین مرگ و میر را رقم زد و علائم آن شامل تب بالا، بثورات پوستی، بیحالی و گاهی استفراغ بود
این بیماری باعث ایجاد تاول هایی در بدن میشود که بعد از رفع شدن اغلب زخم های عمیق و نابینایی برجای خواهند گذاشت ،مایعات درون این تاول ها و هوای فضاهای بسته میتواند باعث انتقال این بیماری شود
هیچ مدرکی مبنی بر انتقال آبله از طریق حشرات و حیوانات دیگر وجود ندارد ؛ سازمان جهانی بهداشت اعلام کرد ویروس ایجاد کننده ی این بیماری در سال ۱۹۸۰ در تمام جهان از میان برداشته شده است
● علائم: تب بالا ، لرز ، شکم درد ، سردرد ، کمر درد شدید و استفراغ
● مناطق تحت تاثیر: چین ، کره ، اسپانیا ، پرتغال ، اروپا ، هند ، آفریقای غربی ، آمریکا و استرالیا
● مدت زمان: ۱۵۲۰ تا ۱۹۸۰ (۴۶۰ shg)
● علت ایجاد این پاندمی: ویروس واریولا ماژور و واریولا مینور
ایدز نیز یکی از بدترین و مرگبارترین بیماری های همه گیر در تاریخ بشریت است که محققان ویروس نقص ایمنی انسانی یا همان اچ آی وی و سندرم نقص ایمنی اکتسابی یا همان ایدز را در اوایل دهه ی ۸۰ میلادی کشف کردند که ۳۵ میلیون نفر را به کام مرگ کشید
امروزه ما هنوز هم در حال مبارزه با این وسروس منتقل شده از شامپانزه ی آفریقایی هستیم.
اولین مبتلایان به این بیماری مردان همجنسگرای ایالات متحده بودند ، در این مورد افراد تنها از طریق رفتارهای جنسی پرخطر، سوزن و سرنگ میتوانند مبتلا شوند
در واقع ویروس تنها در مایعات بدن یعنی خون، مایع منی، مایع معقدی و واژنی، مایعات قبل از منی و شیر مادر وجود دارد ، علائم آن نیز شامل تب، ذات الریه، اسهال، کاهش وزن سریع و گلودرد میباشد
با اینکه پیشرفت پزشکی و مدیریت کشورها در آگاهی بخشی به مردم تاثیر زیادی بر کنترل این بیماری داشته است اما هنوز هم راه زیادی تا پایان این پاندمی داریم
طبق آمار هم اکنون بیش از ۱ میلیون نفر در آمریکا مبتلا به این بیماری هستند و هر ساله حدود ۳۸ هزار مبتلای جدید به این آمار افزوده میشود.
● علائم: ذات الریه ، تب ، اسهال ، کاهش وزن سریع و غیره
● مناطق تحت تأثیر: سراسر جهان
● مدت زمان: ۱۹۸۰ تا کنون
● علت ایجاد این پاندمی: ویروس نقص ایمنی انسانی یا اچ آی وی
آنفولانزای آسیایی یکی دیگر از همه گیری های آنفولانزا در تاریخ بود که ویروس آنفلوانزای A زیرگروه H2N2 نیز نامیده میشود
شروع آن از سال ۱۹۵۶ در چین بود و تا ۱۹۵۸ نیز ادامه داشت و مرگ ۱٫۱ میلیون نفر را رقم زد که ۱۱۶ هزار مورد آن در ایالات متحده اتفاق افتاد و در این دو سال سنگاپور، هنگ کنگ و ایالات متحده را نیز آلوده کرد
علائم آن مانند آنفولانزاهای دیگر شامل تب، سرفه ی خشک، بدن درد، ضعف، مشکلات تنفسی و کاهش اشتها بود
واکسن H2N2، مراقبت های بهداشتی و آنتی بیوتیک های جدید باعث کاهش همه گیری این بیماری و مرگ و میر شد
آنفولانزای آسیای بیشتر کودکان را تحت تاثیر قرار میداد و باعث ایجاد عفونت های فراوانی در آنها میشد و گاهی فقط در کودکان باعث مرگ میشد
این ویروس در افراد مسن و زنان باردار و مبتلایان به بیماری های قلبی و ریوی نیز بسیار خطرناک بود.
● علائم: سرفه ، ضعف ، بدن درد ، تب و لرز ، بی اشتهایی
● مناطق تحت تأثیر: سراسر جهان
● مدت زمان: ۲ سال (۱۹۵۶ – ۱۹۵۸)
● علل: H2N2
این آنفولانزا یکی از بدترین و مرگبارترین پاندمی های آنفولانزا در طول تاریخ است که ۵۰۰ میلیون مبتلا در جوامع مختلف را تقریبا به سمت نابودی کشاند
کشته شدگان این بیماری ۱۷ میلیون تا ۵۰ میلیون نفر تخمین زده شده است که ۲۵ میلیون آن تنها در ۲۵ هفته ی اول شیوع آن رخ داده است
این بیماری باعث مرگ ۷۰ هزار نفر در آمریکا شد و درسهای ارزشمندی درباره ی فاصله ی اجتماعی به مردم آموخت
ویروس آنفلوانزای A زیرگروه H1N1 باعث پاندمی در سال ۱۹۱۸ شد و در جنگ جهانی اول بسیاری از افراد که به امکانات دسترسی نداشتند را مبتلا کرد
گزارش شیوع این بیماری اولین بار در مادرید اعلام شد لذا نام آنفولانزای اسپانیایی به آن داده شد.
علائم آن شامل تب، خستگی، سرفه خشک و مشکلات تنفسی بود و عدم رعایت فاصله ی اجتماعی در مکانهای عمومی باعث انتقال میشد لذا دولت ها دستور قرنطینه و استفاده از ماسک دادند
با اینحال این بیماری با کووید ۱۹ متفاوت است باعث مرگ حتی نوجوانان سالم، کودکان و افراد با سیستم ایمنی ضعیف تر میشد.
● علائم: مشابه اکثر آنفولانزاهای دیگر
● مناطق تحت تاثیر: منشا آن چین و گسترش آن در مادرید
● مدت زمان: ۱ سال (۱۹۱۸)
● علل: H1N1
نام این بیماری از حاکم امپراطوری بیزانس گرفته شده و باعث مرگ یک چهارم مردم امپراطوری بیزانس و شهرهای بندری مدیترانه شد، یعنی هر روز تقریبا ۵ هزار نفر را میکشت. علت انتقال آن موش های قایق های مروبط به غلات و گاری های مصری بودند
علائم آن احتمالا شامل سردرد ، شکم درد ، تب و لرز ، قانقاریا و تورم غدد لنفاوی بوده است
عامل ایجاد کننده ی این بیماری کشنده باکتری یرسینیا پستیس بود که در اثر قرار گرفتن در معرض مایعات بدن حیوانات آلوده به انسان منتقل میشد.
برخی از افراد مبتلا تقریبا بلافاصله بعد از بروز علائم میمردند و اجساد آنها در ساختمانها دفن و یا در دریا ریخته میشد. برای رفع این بیماری حیوانات و انسانها نیاز به دفع بهداشتی داشتند
● علائم: لرز ، تب و لرز ، سردرد ، تورم غدد لنفاوی و قانقاریا
● مناطق تحت تأثیر: امپراطوری بیزانس و شهرهای مدیترانه
● مدت زمان: ۹ سال (۵۴۱ – ۵۴۹ میلادی)
● علل: باکتری یرسینیا پستیس
امروزه وقتی درباره ی طاعون سخن به میان می آید بیشتر طاعون آنتونین مدنظر است ، این بیماری یکی از خطرناک ترین و کشنده ترین بیماری های ایجاد کننده ی پاندمی در سراسر جهان است و بسیار خطرناک تر از کووید ۱۹ عمل میکرد
رومی ها پس از جنگ با پارت ها این ویروس را به خانه بردند و باعث شیوع آن شدند ؛ شیوعی که ۵ میلیون نفر را به کام مرگ کشاند و ارتش روم را نابود کرد.
علائم رایج آن شامل تب ، اسهال ، تشنگی ، تورم گلو ، استفراغ و سرفه بود و گاهی باعث التهاب در پشت گلو و جوش های پوستی عجیب در روز نهم بیماری میشد
این طاعون بیشتر ارتش روم را تحت تاثیر قرار داد و باعث نابودی بسیاری از ساکنان مناطقی در ایتالیا شد.
● علائم: تورم ، گلودرد و تب
● مناطق تحت تاثیر: ایتالیا ، مصر ، یونان و آسیای صغیر
● مدت زمان: ۱۵ سال (۱۶۵ – ۱۸۰)
● علت: آبله و سرخک
مرگ سیاه یا همان طاعون سیاه ، بدترین پاندمی های تاریخ بود که برخی از محققین معتقدند این بیماری مرگ نیمی از جمعیت اروپا در اواسط دهه ی ۱۳۰۰ را رقم زد
باکتری یرسینیا پستیس باعث ایجاد آن شد که توسط کک های موجود در جوندگان آلوده به انسان منتقل میشد
علائم رایج آن شامل جوش سیاه، اسهال، استفراغ، درد و تورم غدد لنفاوی میشد. مردم قرون وسطایی تصور میکردند دعا و موکب (گروه پیادگان) میتواند بیماری را از بین ببرد
کلمه ی قرنطینه در اوایل قرن پانزدهم و به معنای دوره ی انزوای ۴۰ روزه به وجود آمد ؛ در این پاندمی بیش از ۶۰ درصد جمعیت روستاها و شهرها جمعیت خود را از دست دادند و تقریبا ۷۵ تا ۲۰۰ میلیون نفر در آسیا و اروپا و شمال آفریقا کشته شدند
از آنجا که چین یکی از شلوغ ترین کشورهای تجاری بود بیماری بسرعت شیوع یافت و در عین حال هیچ دارویی برای آن شناخته نشده بود
● علائم: استفراغ ، جوش سیاه ، لرز ، تب و اسهال توام با درد
● مناطق تحت تأثیر: بیشتر اروپا و آسیا
● مدت زمان: ۲۳ سال (۱۳۳۰ – ۱۳۵۳)
● دلایل: باکتری یرسینیا پستیس